Uprawa kiwi w Polsce – czy to możliwe i jak się za to zabrać?

Czy kiwi może rosnąć w polskim klimacie?

Tak, uprawa kiwi w Polsce jest możliwa! Choć większość z nas kojarzy te owoce z ciepłymi krajami, wybrane odmiany aktinidii (bo tak brzmi botaniczna nazwa kiwi) mogą być z powodzeniem uprawiane w naszych ogrodach. Najczęściej spotykane w polskich warunkach są gatunki _Actinidia arguta_ (ostrolistna) oraz _Actinidia chinensis_. Te pnącza pochodzące z Azji wymagają jednak spełnienia określonych warunków, aby dobrze rosły i owocowały [1][2].

Rosnące zainteresowanie tą uprawą nie jest przypadkowe – zgodnie z danymi z 2021 roku, areał uprawy minikiwi w Polsce szacuje się na około 100 hektarów, a liczba nabywców tych owoców wzrosła z 3,9 miliona w 2021 do 4,5 miliona w 2022 roku [1]. Te statystyki pokazują, że minikiwi zyskuje na popularności wśród polskich konsumentów, co czyni jego uprawę coraz bardziej opłacalną.

Kiwi i minikiwi to nie tylko smaczne owoce, ale również prawdziwe skarbnice składników odżywczych. Zaliczane do grupy superfoods, zawierają bogactwo witamin i minerałów korzystnych dla zdrowia [1][5]. Dlatego warto rozważyć uprawę tych owoców w przydomowym ogrodzie, mając pewność, że są one nie tylko smaczne, ale i wartościowe.

Jakie odmiany kiwi najlepiej sprawdzą się w polskich ogrodach?

Wybór odpowiedniej odmiany kiwi to podstawa sukcesu w uprawie. W naszym klimacie najlepiej sprawdzają się odmiany mrozoodporne, które potrafią przetrwać polskie zimy. Warto wiedzieć, że większość odmian kiwi jest dwupienna, co oznacza, że do zapylenia i owocowania potrzebujemy zarówno roślin męskich, jak i żeńskich [3].

Dla osób, które mają ograniczoną przestrzeń w ogrodzie lub chcą uprościć uprawę, dostępne są również odmiany samopylne. Przykładami takich odmian są kiwi 'Solissimo®’ lub aktinidia pstrolistna 'Dr Szymanowski’ [3][4]. Te odmiany nie wymagają obecności osobników obu płci, co czyni je idealnymi dla początkujących ogrodników lub osób dysponujących niewielką przestrzenią.

Aktinidia ostrolistna (_Actinidia arguta_) to jedna z najpopularniejszych odmian do uprawy w Polsce. Jest znacznie bardziej mrozoodporna niż tradycyjne kiwi znane ze sklepów, a jej owoce, choć mniejsze, mają delikatniejszą skórkę i często słodszy smak [2]. Z kolei minikiwi, które jest odmianą aktinidii ostrolistnej, zdobywa coraz większą popularność dzięki łatwiejszej uprawie i mniejszym wymaganiom przestrzennym [5].

Podstawowe wymagania dla uprawy kiwi

Aby kiwi rosło zdrowo i obficie owocowało, musimy zapewnić mu odpowiednie warunki. Przede wszystkim, stanowisko do uprawy kiwi powinno być słoneczne i osłonięte od wiatru [2][3]. Rośliny te potrzebują dużo światła, aby dojrzewać i produkować owoce, ale jednocześnie są wrażliwe na silne podmuchy wiatru, które mogą uszkodzić ich delikatne pędy.

Gleba dla kiwi powinna być lekko kwaśna, żyzna i przepuszczalna, o pH w zakresie od 5,5 do 6,5 [2][3][4]. Przed posadzeniem roślin warto wzbogacić glebę kompostem lub obornikiem, aby zapewnić im odpowiednie składniki odżywcze. Dobry drenaż jest kluczowy, ponieważ kiwi nie znosi zastojów wody, które mogą prowadzić do gnicia korzeni.

Nie możemy zapomnieć o podporach dla roślin kiwi. Te pnącza potrafią osiągać znaczne rozmiary i potrzebują solidnych konstrukcji, aby się wspinać. Doskonale sprawdzają się pergole, kratki ogrodowe czy specjalne konstrukcje wspinaczkowe [2][3]. Podpory powinny być mocne i trwałe, ponieważ dorosłe kiwi może być dość ciężkie, szczególnie w okresie owocowania.

Jak sadzić i pielęgnować kiwi w ogrodzie?

Sadzenie kiwi najlepiej zaplanować na wiosnę, gdy minie ryzyko przymrozków, lub wczesną jesień, aby rośliny zdążyły się ukorzenić przed zimą. Do sadzenia zaleca się 2-3 letnie sadzonki, które powinny być dobrze ukorzenione w doniczkach [2][4]. Przed posadzeniem warto przygotować dół o wymiarach około 40×40 cm i wymieszać wydobytą ziemię z kompostem.

Jeśli decydujemy się na odmiany dwupienne, należy pamiętać o posadzeniu zarówno osobników męskich, jak i żeńskich. Zazwyczaj jeden męski okaz wystarcza do zapylenia 5-8 roślin żeńskich [4]. Rośliny sadzimy w odległości około 2-3 metrów od siebie, aby miały wystarczająco dużo miejsca do rozwoju.

Podlewanie kiwi powinno być regularne, szczególnie w okresie letnim. Rośliny te lubią wilgotne podłoże, ale nie znoszą zastojów wody. W suchych okresach zaleca się podlewanie 2-3 razy w tygodniu, dbając o to, by woda docierała do głębszych warstw gleby [4].

Nawożenie odgrywa ważną rolę w uprawie kiwi. Zaleca się stosowanie nawozów wieloskładnikowych 2-3 razy w roku: wczesną wiosną, po kwitnieniu i w połowie lata [4]. Nawozy bogate w potas i fosfor sprzyjają lepszemu owocowaniu, dlatego warto zwrócić na nie szczególną uwagę, zwłaszcza w okresie poprzedzającym kwitnienie.

Przycinanie i formowanie krzewów kiwi

Przycinanie kiwi jest niezwykle ważne dla wzmocnienia pędów i zwiększenia plonu [2][4]. Pierwsze cięcie wykonuje się zazwyczaj wiosną, przed rozpoczęciem wegetacji. Polega ono na usunięciu słabych, uszkodzonych lub chorych pędów oraz tych, które krzyżują się ze sobą.

W przypadku młodych roślin, cięcie powinno skupiać się na kształtowaniu głównych pędów, które utworzą szkielet rośliny. Wybieramy 3-4 najsilniejsze pędy i prowadzimy je wzdłuż podpór, usuwając pozostałe [4].

U starszych roślin, cięcie letnie polega na skracaniu młodych pędów po osiągnięciu przez nie długości około 2 metrów. Pomaga to w lepszym dojrzewaniu owoców i zapobiega nadmiernemu zagęszczeniu rośliny [2]. Pamiętajmy, że kiwi owocuje na pędach jednorocznych wyrastających z dwuletniego drewna, dlatego zbyt radykalne cięcie może zmniejszyć plon.

Ochrona kiwi przed zimnem i chorobami

Mimo że niektóre odmiany kiwi są mrozoodporne, ochrona przed zimnem jest istotnym elementem uprawy, szczególnie w przypadku młodych roślin. Aktinidia ostrolistna jest stosunkowo odporna na mróz (do -30°C), ale szczególnie wrażliwa na późnowiosenne przymrozki, które mogą uszkodzić młode pędy i kwiaty [2][5].

Przed nadejściem zimy warto okryć podstawę rośliny korą, słomą lub specjalną agrowłókniną. Młode rośliny można dodatkowo zabezpieczyć, owijając ich pnie materiałem izolacyjnym [2]. Pamiętajmy jednak, by usunąć te zabezpieczenia wiosną, gdy minie ryzyko przymrozków.

Kiwi może być atakowane przez różne choroby i szkodniki, takie jak mszyce, przędziorki czy choroby grzybowe. Regularny monitoring roślin pozwala na wczesne wykrycie problemów. W przypadku pojawienia się szkodników można zastosować naturalne środki ochrony roślin lub te przeznaczone do upraw ekologicznych [4].

Zbiór i przechowywanie owoców kiwi

Zbiór owoców kiwi w polskich warunkach przypada zazwyczaj na przełom września i października, w zależności od odmiany i warunków pogodowych danego roku. Owoce są gotowe do zbioru, gdy osiągną właściwy rozmiar i kolor charakterystyczny dla danej odmiany [3].

Warto wiedzieć, że kiwi zbiera się jeszcze przed pełnym dojrzeniem. Owoce dojrzewają po zbiorze, podobnie jak banany czy awokado. Można przyspieszyć ten proces, umieszczając je w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej, najlepiej w pobliżu innych dojrzewających owoców, które wydzielają etylen [4].

Przechowywanie owoców kiwi jest stosunkowo proste. W chłodnym miejscu, takim jak piwnica czy lodówka, mogą przetrwać nawet kilka tygodni. Dojrzałe owoce najlepiej spożyć w ciągu kilku dni, aby cieszyć się ich najlepszym smakiem i konsystencją [5].

Podsumowanie – czy warto uprawiać kiwi w Polsce?

Uprawa kiwi w polskich ogrodach jest nie tylko możliwa, ale może przynosić satysfakcję i obfite plony, jeśli zapewnimy roślinom odpowiednie warunki. Rosnąca popularność minikiwi w naszym kraju świadczy o tym, że coraz więcej osób odkrywa zalety tej uprawy [1].

Kiwi wymaga pewnego nakładu pracy i wiedzy, szczególnie w zakresie wyboru odpowiedniej odmiany, zapewnienia właściwych warunków wzrostu i regularnej pielęgnacji. Jednak nagroda w postaci własnych, zdrowych i smacznych owoców jest warta wysiłku.

Pamiętajmy, że kluczem do sukcesu jest wybór mrozoodpornych odmian dostosowanych do polskiego klimatu, zapewnienie im słonecznego i osłoniętego od wiatru stanowiska oraz odpowiedniej gleby i podpór. Regularne podlewanie, nawożenie i przycinanie dopełnią reszty, pozwalając nam cieszyć się owocami pełnymi witamin i składników odżywczych [1][2][3].

Uprawa kiwi to doskonała opcja dla osób poszukujących niestandardowych roślin do swojego ogrodu, które jednocześnie dostarczą wartościowych i smacznych owoców. Z roku na rok rośnie liczba polskich ogrodników, którzy podejmują to wyzwanie – może warto dołączyć do tego grona?

Źródła:

[1] https://i-rolnik.pl/vademecum/minikiwi-uprawa-w-polsce-perspektywy-zasady-wymogi/
[2] https://www.twojemeble.pl/porady/ogrod/jak-rosnie-kiwi-jak-uprawiac-kiwi-w-ogrodzie
[3] https://www.starkl.pl/kiwi-i-uprawa-w-polskich-ogrodach
[4] https://poradnikogrodniczy.pl/kiwi.php
[5] https://drzewkaowocowe24.pl/uprawa-mini-kiwi-w-twoim-ogrodzie/